lista kierunków na uczelniach:
Socjologia - studia licencjackie
Przykładowe tematy:
Podstawy socjologii
Treści kształcenia: Presocjologiczna refleksja nad społeczeństwem i miejscem jednostki w społeczeństwie. Powstanie socjologii akademickiej. Socjologia a inne nauki społeczne. Zachowania, działania, interakcje. Stosunki społeczne, organizacja, struktura społeczna. Dynamika struktur. Działania masowe i ruchy społeczne. Całości społeczne. Kultura. Socjalizacja. Socjologiczna koncepcja osobowości. Tożsamość i role społeczne. Struktura roli społecznej. Więź społeczna. Koncepcje ładu społecznego. Organizacja i dezorganizacja. Kontrola społeczna. Konformizm i dewiacja. Świadomość społeczna i opinia publiczna. Stratyfikacja społeczna. Klasy społeczne. Gender (płeć determinowana kulturowo). Nierówności społeczne. Ruchliwość społeczna. Władza, panowanie, przywództwo. Instytucje społeczne - system polityczny, pokrewieństwo, małżeństwo, rodzina, religia. Zmiana społeczna, rozwój, postęp. Nowoczesność, późna nowoczesność, ponowoczesność. Teoria a empiria w socjologii.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych terminów i pojęć oraz najważniejszych teorii socjologicznych; czytania tekstów socjologicznych i innych, w których wykorzystuje się materiały socjologiczne; stosowania kategorii socjologicznych do analizy społeczeństwa, zwłaszcza współczesnego społeczeństwa polskiego; rozwijania "wyobraźni socjologicznej".
Antropologia kulturowa
Treści kształcenia: Miejsce antropologii kultury wśród innych nauk społecznych. Szkoły i kierunki antropologii kulturowej. Antropologiczna koncepcja człowieka. Antropologiczna koncepcja języka. Antropologiczna koncepcja religii. Antropologiczna koncepcja narodu. Systemy pokrewieństwa. Zmiana kulturowa i jej źródła - zagadnienia rozwoju i postępu w kulturze. Problemy tożsamości kulturowej. Hipoteza "konfliktu cywilizacji". Etniczność - koncepcje "mniejszości". Kulturowa dominacja i podporządkowanie. Techniki dominacji. Etniczność i procesy migracji przestrzennych. Asymilacja. Stosunki etniczne w Polsce. Antropologia społeczeństwa nowoczesnego - kultury lokalne. Hipoteza "kultury ubóstwa". Kultura chłopska w społeczeństwie przemysłowym. Kultura etnicznego ghetta.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia problematyki uniwersalizmu i partykularyzmu form życia zbiorowego ludzi; dostrzegania elementów ciągłości w procesach zmian społecznych; rozpoznawania osobliwości kultur lokalnych.
Systemy, struktury i procesy społeczne w różnych perspektywach teoretycznych
Treści kształcenia: Koncepcja systemu społecznego. Funkcjonalizm. Neofunkcjonalizm. Struktura systemów społecznych. Czynniki różnicujące poszczególne kategorie zbiorowości, historyczne uwarunkowania tych różnic. Strukturalne determinanty indywidualnych zachowań. Równowaga i napięcia w strukturze systemów społecznych. Procesy społeczne - zmiany demograficzne i ich korelaty oraz zmiany w strukturze: własności, konsumpcji, gospodarki, organizacji politycznej. Problem "macro-micro link" i jego rozwiązania. Instytucje i procesy instytucjonalizacji. Pojęcie zmiany społecznej w podstawowych orientacjach metodologicznych socjologii: ewolucjonizm, teorie konfliktu, funkcjonalizm, neo-weberyzm, koncepcja strukturacji A. Giddensa, podstawowe tezy "socjologii historycznej", teorie modernizacji. Źródła, podstawowe założenia i przykłady teorii rozwoju zależnego. Źródła, podstawowe założenia i przykłady teorii rozwoju alternatywnego. Planowa zmiana społeczna w kręgu współczesnej refleksji nad zmianą społeczną i rozwojem społecznym. Nośniki zmiany społecznej. Zjawisko "oporu wobec zmian". Koncepcja traumy kulturowej P. Sztompki, interpretacje polskiej transformacji.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia pojęcia "społeczeństwo" i sporów o jego ontologię; świadomego wyboru perspektywy teoretycznej i dostrzegania konsekwencji tego wyboru; analizowania struktur systemu społecznego i powiązań między jej poszczególnymi elementami; rozumienia koncepcji "społeczeństwa jako procesu"; wykorzystywania kategorii teoretycznych do analizy zmian społecznych we współczesnym społeczeństwie polskim.
Psychologia społeczna
Treści kształcenia: Człowiek jako przedmiot i podmiot w relacjach społecznych. Stadia rozwoju społecznego jednostki - zachowania konformistyczne i nonkonformistyczne. Orientacje teoretyczne opisujące i wyjaśniające relacje interpersonalne i międzygrupowe psychologii - psychoanaliza, behavioryzm, pragmatyzm, interakcjonizm. Psychologia poznawcza, psychologia ewolucyjna. Język i procesy komunikacji w grupach społecznych. Atrakcyjność interpersonalna w procesach komunikacji. Poznawanie siebie i innych. Procesy socjalizacji - powstawanie społecznej osobowości człowieka. Tożsamość. Socjalizacja pierwotna i wtórna, socjalizacja antycypująca. Mechanizmy wpływu społecznego. Perswazja, manipulacja i obrona przed manipulacją. Podstawowe koncepcje dynamiki grupowej. Modele grup społecznych. Socjometryczna struktura grupy. Przywództwo w grupie. Postawy i zmiana postaw. Procesy grupowe. Konflikt i współpraca. Atrakcyjność interpersonalna. Agresja. Uprzedzenia. Stereotypy. Zachowania prospołeczne. Negocjacje, mediacje, manipulacja. Zastosowania psychologii społecznej.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych mechanizmów dynamiki grupy społecznej i wpływu grupy na jednostkę; rozumienia roli grupy w budowaniu społecznej tożsamości człowieka; analizowania struktur grupowych i interakcji w grupie; określania związków między strukturą grupy i jej wpływem na zachowania członków grupy.
Dynamika zmian współczesnego społeczeństwa polskiego
Treści kształcenia: Związki między polityką, gospodarką i społeczeństwem. Zmiany struktury społecznej, dynamika uwarstwienia społecznego. dynamika demograficzna polskiego społeczeństwa. zróżnicowania przestrzenne. Polskie reformy po roku 1989. Polska w Unii Europejskiej - wyzwania i szanse. Pojęcie i rozumienie społeczeństwa obywatelskiego - spory, kontrowersje i dyskusje. Prawa człowieka i wolności obywatelskie. Społeczeństwo obywatelskie i dynamika rozwoju "trzeciego sektora" we współczesnej Polsce. Gospodarka - czynniki wzrostu gospodarczego. Zmiany w strukturze własnościowej, spory o przebieg prywatyzacji. Problemy społeczne - polityka rynku pracy, dynamika i zróżnicowanie dochodów, procesy marginalizacji społecznej. Funkcjonowanie systemu zabezpieczenia społecznego. Wymiary pluralizmu we współczesnym społeczeństwie polskim. Systemy wartości Polaków, podstawowe wymiary sporów aksjologicznych. interpretacje polskiej wersji zmiany społecznej.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia zmian w społeczeństwie polskim i ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych; analizowania gospodarczych, politycznych i społecznych uwarunkowań tych zmian.
Ekonomia
Treści kształcenia: Ekonomia jako nauka społeczna. Normatywne i pozytywne programy ekonomii. Koncepcja systemu ekonomicznego. Podstawowe kategorie ekonomiczne - zasoby, produkty, towary, gospodarowanie, rynek i jego rodzaje, kapitał i akumulacja kapitału. Popyt i jego determinanty. Podaż, krzywa popytu i krzywa podaży. Cena równowagi. Rola cen w gospodarce. Model konkurencji doskonałej. Rynek i państwo. Przesłanki alokacyjnej zawodności rynku. Zachowania konsumenta. Elastyczność popytu. Prawo Engela. Rynki kapitałowe. Zasady funkcjonowania giełdy. Handel zagraniczny, protekcjonizm w handlu zagranicznym. Wspólny rynek Unii Europejskiej. Rynek globalny. Światowy system gospodarczy. Analiza makroekonomiczna - Produkt Krajowy Brutto i Produkt Narodowy Brutto. Makroekonomiczna polityka państwa - fiskalna i monetarna. Budżet państwa. Deficyt budżetowy. Problematyka wzrostu gospodarczego. Czynniki wzrostu. Modele wzrostu gospodarczego. Ekonomiczna analiza rynku pracy i bezrobocia. Ekonomiczne skutki bezrobocia. Keynesizm i ekonomia podażowa. Monetaryzm. Teoria przedsiębiorstwa. Równowaga producenta. Problemy ekonomiczne "transformacji".
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia racjonalnych zachowań uczestników rynku - jednostek, gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oraz łączących je zależności; rozumienia warunków równowagi makroekonomicznej; krytycznej analizy ekonomicznych i społecznych skutków polityki gospodarczej państwa.
Historia myśli socjologicznej i społecznej
Treści kształcenia: Pre-socjologiczna myśl społeczna. Socjologiczny pozytywizm - A. Comte. Socjologia historyczna A. de Tocqueville'a. Socjologiczny ewolucjonizm. Wątki socjologiczne w systemie K. Marksa. Reakcja socjologii akademickiej na marksizm: M. Weber, G. Simmel, V. Pareto, E. Durkheim. Odmiany psychologizmu w socjologii. Socjologiczne implikacje psychoanalizy Z. Freuda. Socjologia E. Durkheima. Socjologia humanistyczna - program socjologii humanistycznej W. Dilthey'a. Antynaturalizm W. Windelbanda i H. Rickerta. F. Tönniesa "wspólnota" i "społeczeństwo". G. Simmela koncepcja "socjologii formalnej". Socjologia rozumiejąca M. Webera. Wątki "weberowskie" we współczesnej socjologii. Koncepcje socjologiczne F. Znanieckiego. Socjologia amerykańska i jej intelektualne podłoże. Interakcjonizm symboliczny G. H. Meada. Szkoła Chicagowska i jej socjologia empiryczna. Polska socjologia z przełomu XIX i XX wieku.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: wykorzystywania wiedzy z zakresu historii dyscypliny i jej społecznego zakorzenienia; dostrzegania i interpretowania historycznych źródeł oraz sporów teoretycznych prowadzonych we współczesnej socjologii.
Statystyka
Treści kształcenia: Podstawowe pojęcia - populacja, zmienna, rodzaje zmiennych, macierze danych. Funkcja jednej zmiennej i jej rozkład. Parametry opisu wartości jednej zmiennej - wartość minimalna, maksymalna i modalna, mediana, średnia arytmetyczna, kwartyle, decyle i ich własności. Relacje między parametrami. Parametry dyspersji - rozstęp, odchylenie przeciętne, odchylenie standardowe, wariancja. Miary asymetrii, współczynniki asymetrii, rozkład symetryczny i asymetryczny. Rozkład zmiennych losowych - rozkład normalny, chi-kwadrat, t-Studenta. Standaryzacja rozkładu normalnego. Powierzchnia pod krzywą normalną. Estymacja punktowa i przedziałowa. Przedział ufności. Podstawowe zależności statystyczne - funkcje dwóch zmiennych, kowariancja i jej własności, regresja pierwszego i drugiego rodzaju, niezależność stochastyczna, maksymalna zależność statystyczna. Regresja średnich. Regresja liniowa drugiego rodzaju - metoda najmniejszych kwadratów. Interpretacja współczynników regresji liniowej. Własności współczynnika korelacji liniowej. Korelacja rangowa, miary korelacji rangowej - współczynniki Kendalla i Goodmana-Kruskala. Wnioskowanie statystyczne, testowanie hipotez statystycznych. Błędy pierwszego i drugiego rodzaju. Poziom istotności. Hipotezy parametryczne i nieparametryczne. Zastosowanie testów opartych na statystyce chi-kwadrat. Rozkład zmiennej w populacji, rozkład teoretyczny. Rozkład zmiennych w dwóch populacjach.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych pojęć statystyki opisowej; przygotowywania danych do analizy statystycznej; zakładania zbioru danych; analizy rozkładu zmiennych losowych; stosowania podstawowych metod wnioskowania statystycznego.
Metody badań społecznych
Treści kształcenia: Badania reprezentacyjne - próba, rodzaje prób, metody doboru próby. Pytania badawcze - rodzaje, charakterystyka. Hipotezy badawcze. Zmienne i wskaźniki. Kwestionariusz ankiety i jego struktura. Pytania kwestionariusza. Techniki survey'owe. Badania pilotażowe i ich funkcje. Zasady opracowywania danych survey'owych. Przygotowanie materiału do analizy - instrukcja kodowa, kodowanie, zakładanie zbioru danych. Badania panelowe i analiza szeregów czasowych. Specyfika badań jakościowych - analiza hermeneutyczna, analiza znaczeń, analiza kontekstów. Sposób formułowania pytań badawczych. Metoda biograficzna i jej odmiany - dokumenty osobiste, wywiad narracyjny. Metoda teorii ugruntowanej. Socjologia dnia codziennego. Techniki badań jakościowych - typy wywiadów: swobodny, pogłębiony, narracyjny, zogniskowany, grupowy. Techniki analizy danych jakościowych - analiza egzemplifikacyjna, analiza konstrukcyjna, analiza typologiczna. Analiza pól semantycznych, analiza sieci. Rodzaje dokumentów urzędowych. Heurystyczna funkcja dokumentów urzędowych. Analizy szeregów czasowych - ograniczenia. Dokumentacja funkcjonowania instytucji. Język dokumentów urzędowych - problemy interpretacji. Pierwotna i wtórna kategoryzacja danych urzędowych. Problemy agregacji i de-agregacji danych zawartych w dokumentach urzędowych. Problem definiowania jednostki obserwacji. Wady dokumentów urzędowych - niekompletność, selektywność, sporność datowania. Polska statystyka publiczna - dane z Narodowych Spisów Powszechnych. Statystyki przestępczości. Statystyka publiczna Unii Europejskiej. Heurystyczne znaczenie komunikatów środków masowego komunikowania. Techniki analizy treści komunikatów prasowych, radiowych i telewizyjnych.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych procedur przygotowania i realizacji badań sondażowych oraz ograniczeń interpretacyjnych danych uzyskiwanych w tych badaniach; aktywnego uczestniczenia w zespołach przygotowujących i realizujących badania sondażowe; stosowania podstawowych metod badań jakościowych; korzystania z podstawowych źródeł informacji urzędowych; analizowania danych urzędowych, zwłaszcza danych Głównego Urzędu Statystycznego i danych gromadzonych przez EUROSTAT.
Procesy ludnościowe
Treści kształcenia: Demografia - przedmiot i metody. Związki demografii z socjologią. Czynniki demograficzne w procesach dynamiki społecznej. źródła informacji o ruchu naturalnym ludności. Zasady budowy współczynników demograficznych. Problemy standaryzacji. Ludność - struktura i dynamika. Podstawowe cechy (wiek, płeć) - ich rola w obsadzaniu ról społecznych. źródła zjawisk demograficznych. Badanie zjawisk demograficznych. Reprodukcja ludności - podstawowe pojęcia i miary. Małżeństwa i rozwody - tendencje zmian. Zmiany w strukturze i wielkości rodziny. Rodność i płodność - tendencje zmian. Związki kohabitacyjne - ich znaczenie demograficzne. Społeczne uwarunkowania prokreacji. Pro-natalna i anty-natalna polityka ludnościowa. Umieralność. Zachorowalność i śmiertelność. Zgony według wieku i przyczyn - tendencje zmian. Umieralność niemowląt - porównania międzynarodowe. Tablice trwania życia. Starzenie się ludności. Koncepcje pierwszego i drugiego przejścia demograficznego. Gospodarcze i społeczne konsekwencje zmian w strukturze wieku ludności. Ruch wędrówkowy ludności - typy i miary migracji. Społeczne i demograficzne konsekwencje migracji. Prognozy rozwoju ludności - świat i Polska. Sytuacja demograficzna Polski.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia procesów demograficznych; formułowania prognoz demograficznych; rozumienia czynników mających wpływ na realizm prognoz demograficznych; posługiwania się podstawowymi miarami demograficznymi w charakteryzowaniu procesów ludnościowych zachodzących w polskim społeczeństwie; analizowania społecznych konsekwencji procesów ludnościowych w polskim społeczeństwie.
Etyczne problemy zawodu socjologa
Treści kształcenia: Współczesne problemy etyczne nauki - co i jak wolno badać, granice eksperymentu naukowego. Problemy etycznej odpowiedzialności badacza. Społeczne funkcje socjologii - nauka, teoria, krytyka społeczna. Socjologia jako racja w sporach ideologicznych. Socjologia jako narzędzie społecznych diagnoz. Wykorzystanie danych z badań socjologicznych - możliwy zakres kontroli nad publikowanymi wynikami badań. Społeczne funkcje "socjologii sondażowej". Zawód socjologa - typy ról zawodowych. Elementy etyki zawodowej socjologów - działaczy, badaczy, komentatorów.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia aksjologicznych problemów współczesnej nauki i jej społecznych funkcji; dostrzegania etycznych problemów zawodu; rozumienia społecznej odpowiedzialności socjologa-badacza i analityka; wskazywania na kwestie etyczne rozstrzygane w oparciu o aksjologiczny consensus profesji.
Współczesne teorie socjologiczne
Treści kształcenia: Meta-teoretyczne założenia teorii socjologicznych, teorie i "orientacje metodologiczne" w socjologii. Teorie socjologiczne z perspektywy socjologii wiedzy - K. Mannheim, "Szkoła Edynburska". Socjologia fenomenologiczna A. Schulza. "Natura" versus "kultura" - socjobiologia. Teorie wymiany - G.C. Homans i P. Blau. Sieci stosunków wymiany - R.M. Emmerson. Antropologiczne koncepcje wymiany. Teoria krytyczna w socjologii, dwa pokolenia "Szkoły Frankfurckiej". Teoria socjologiczna T. Parsonsa. Funkcjonalizm i neo-funkcjonalizm. Instytucjonalizm i nowy instytucjonalizm - obszary analizy instytucjonalnej. Teorie konfliktu. Kontynuacje - L. Coser, C.W. Mills, R. Dahrendorf, R. Collins. Interakcjonizm symboliczny - G.H. Mead, M. Kuhn, H. Blumer, J.H. Turner. Perspektywa dramaturgiczna i etnometodologia - E. Goffman, H. Garfinkel. Teoria systemu światowego - I. Wallerstein. Socjologia po-nowoczesności - Z. Bauman.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: orientowania się w podstawowych kierunkach rozwoju teorii socjologicznych i proponowanych przez nie pojęciach; stosowania tych pojęć do opisu zjawisk społecznych kwalifikowanych jako symptomy strukturalnej zmiany społecznej.
Przygotowanie i realizacja projektu badawczego
Treści kształcenia: Formułowanie problematyki badań. Formułowanie pytań badawczych. Określanie teoretycznego kontekstu i listy zmiennych do budowy modelu heurystycznego. Dobór wskaźników i budowy narzędzi badawczych. Realizacja badań. Analiza wyników. Sporządzanie raportu.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: realizowania podstawowych etapów procedury badawczej; zespołowego przygotowywania, realizacji i opracowywania wyników projektu badawczego.
PL 
EN
CS
DE
ES
FR
HU
IT
PT
РУ
SK
TR
УК
AR
中文
poleca:
