Kognitywistyka

Studia w zakresie KOGNITYWISTYKI oferowane przez Uniwersytet Śląski jako studia międzyobszarowe umożliwiają zdobycie ogólnej wiedzy teoretycznej dotyczącej w szczególności:

1. człowieka jako istoty społecznej i kulturowej oraz jako podmiotu indywidualnego, w tym także jako istoty biologicznej;

2. uwarunkowań dotyczących funkcjonowania człowieka w relacjach z innymi ludźmi i w zmieniających się dynamicznie zależnościach strukturalnych.

   Kognitywistyka jako międzyobszarowy kierunek kształcenia zbudowana będzie na dwóch głównych i wzajemnie się uzupełniających filarach. Ze względu na to, iż program studiów skoncentrowany być powinien na człowieku, dlatego też jego ramy muszą być wyznaczone przez perspektywę człowieka jako istoty duchowej z jednej strony, i jako istoty biologicznej z drugiej. Stąd też konieczny jest tu współudział nauk humanistycznych (filozofia), z jednej strony, jak i przyrodniczych ( nauki biologiczne), z drugiej. Takie powiązanie jest konieczne z uwagi na wieloaspektowy i złożony charakter kognitywistyki jako kierunku interdyscyplinarnego. W wyznaczonych w ten sposób ramach mieścić się będą dodatkowo powiązane z nimi zagadnienia psychologiczne, społeczne, informatyczne, wypełniające zarazem antropologiczną przestrzeń wyznaczoną przez oba wskazane bieguny bycia człowiekiem.

   Współczesne badania neurobiologiczne, począwszy od neurobiologii komórkowej i neurochemii po socjobiologię i memetykę dają nową perspektywę funkcjonowania umysłu człowieka w świecie. Osiągnięcia neurobiologii wspierają nowoczesny, materialistyczny światopogląd dostarczając przyczynowo-skutkowych wyjaśnień dla zjawisk psychologicznych i społecznych, i dostarczając zarazem odpowiedzi na niektóre z palących wyzwań współczesności. W szczególności, zrozumienie biologicznych podstaw ludzkiego funkcjonowania w zakresie możliwości poznawczych i zjawisk motywacyjno-emocjonalnych może być podstawą do obrony przed manipulacją społeczna i przyczynić się do zwiększenia potencjału umysłowego ludzi. Zagadnienia te już dziś znajdują odzwierciedlenie w takich dyscyplinach badawczych jak neurodydaktyka, neuroteologia czy neuromarketing.

   Biologiczne podstawy kognitywistyki gwarantują możliwość szerokiego dyskursu interdyscyplinarnego nad naturą i możliwościami umysłu człowieka, co jest szczególnie ważne, jeśli bierze się pod uwagę nadużycia nauki, które miały miejsce w przeszłości, a skutkowały dramatycznymi zjawiskami społecznymi. Jednym z wymiarów zagrożeń z tym związanych jest motywowana pierwotnymi potrzebami człowieka presja na środowisko oraz konsekwencję psychospołeczne ciągle rosnącego zagęszczenia ludzkości. Istotnym aspektem biologicznych podstaw kognitywistyki jest również zrozumienie mechanizmów umysłowego rozwoju dzieci i młodzieży, które są przedmiotem działań zinstytucjonalizowanych form wychowania i edukacji. Interdyscyplinarne, przede wszystkim filozoficzne i socjologiczne podejście do tych kwestii dodatkowo wzbogaca ujęcie kognitywistyczne.

   Studia na kierunku kognitywistyka pozwalają także na nabycie praktycznych umiejętności i kompetencji społecznych zbudowanych w oparciu o poznanie biologicznych, psychologicznych i społecznych aspektów kształtowania się i rozwoju podmiotowości człowieka. Jednym z ważnych narzędzi jakie w tym względzie może być wykorzystywane to środki informatyczne, których poznanie i praktyczne opanowanie stanowi ważną część programu studiów. Absolwent studiów kognitywistycznych dysponować będzie umiejętnościami i kompetencjami, które umożliwiają mu elastyczne dostosowanie się do dynamicznie zmieniającego się rynku pracy, w tym przede wszystkim do poszerzającego się ciągle procesu intelektualizacji pracy i znaczenia tzw. kompetencji miękkich dających możliwości fleksibilnego reagowania na pojawiające się zmiany i wyzwania. Perspektywa społeczeństwa informacyjnego i społeczeństwa wiedzy wiąże się z koniecznością podjęcia wyzwań dotyczących nie tylko jednostek , lecz także działań w ramach określonych organizacji i instytucji. Absolwenci kognitywistyki wyposażeni będą w tym względzie w kompetencje pozwalające im wspierać procesy tworzenia i efektywnego działania i funkcjonowania odpowiednich zespołów, przede wszystkim poprzez uruchomienie tkwiących w jednostkach i w określonych zbiorowościach twórczych możliwości. Aktywizacja kreatywnego potencjału i eliminacja istniejących w tym względzie barier i ograniczeń indywidualnych i instytucjonalnych jest dzisiaj koniecznym warunkiem działania i życia w globalizującym się, coraz bardziej interdyscyplinarnym świecie.